Mẹo Chọn Kính Lọc Cho Người Mới Vào Nghề

Bạn đang muốn cải thiện chất lượng ảnh bằng cách sử dụng kính lọc cho ống kính? Dù các ứng dụng như Lightroom hay Instagram phổ biến với bộ lọc kỹ thuật số, kính lọc vật lý vẫn giữ vai trò quan trọng trong nhiếp ảnh chuyên nghiệp. Không chỉ hỗ trợ hiệu ứng hình ảnh, các loại filter còn có khả năng bảo vệ ống kính khỏi các tác động vật lý hoặc điều kiện ánh sáng bất lợi.

Tuy nhiên, với đủ loại ND, UV, polarising và các thông số kỹ thuật khác nhau, việc chọn mua kính lọc phù hợp có thể khiến bạn bối rối, đặc biệt nếu bạn là người mới bắt đầu. Để tránh lãng phí thời gian và tiền bạc, hãy cùng khám phá 5 mẹo chọn kính lọc ống kính dành riêng cho người mới giúp bạn đưa ra lựa chọn chính xác và hiệu quả nhất.

1. Chọn filter phù hợp cho nhiếp ảnh phong cảnh

Nếu bạn là người đam mê chụp ảnh phong cảnh, đặc biệt là các cảnh có chuyển động như thác nước, dòng suối hay mây trôi thì kính lọc ND (Neutral Density) là một phụ kiện không thể thiếu. Đây là loại kính lọc có tác dụng giảm lượng ánh sáng đi vào cảm biến, từ đó cho phép sử dụng tốc độ màn trập chậm hơn mà không làm ảnh bị cháy sáng.

ND filter thường được dùng trong điều kiện ánh sáng mạnh, nơi bạn muốn kéo dài thời gian phơi sáng để tạo hiệu ứng “lụa mềm” cho nước chảy, mây trôi hay xe cộ chuyển động. Từ những dòng suối nhỏ cho đến những thác nước hùng vĩ, kính ND giúp mang lại hiệu ứng huyền ảo, đầy tính nghệ thuật mà mắt thường không nhìn thấy được.

Các kính ND có nhiều mức độ giảm sáng khác nhau: ND2, ND4, ND8... ND1000. Mức độ này càng cao thì khả năng giảm sáng càng lớn, phù hợp với điều kiện ánh sáng mạnh vào ban ngày. Việc lựa chọn đúng loại ND sẽ giúp bạn làm chủ các tình huống chụp ảnh phong cảnh một cách linh hoạt hơn.

Một điều thú vị là kính ND còn được các nhà làm phim sử dụng để tạo chuyển động mượt mà cho video, giúp đạt được tốc độ màn trập lý tưởng, đặc biệt khi quay ở tốc độ khung hình thấp như 24fps. Bởi vậy, đầu tư vào một kính ND chất lượng không chỉ giúp ảnh phong cảnh của bạn trở nên chuyên nghiệp hơn mà còn mở rộng khả năng sáng tạo khi quay video.

2. Loại filter tốt nhất để bảo vệ ống, chống tia UV

Trong các loại kính lọc, UV filter là dòng phổ thông và cơ bản nhất. Dù ngày nay cảm biến kỹ thuật số hiện đại ít bị ảnh hưởng bởi tia cực tím như phim analog trước đây, UV filter vẫn giữ vai trò rất quan trọng.

Đầu tiên, UV filter giúp giảm hiện tượng sương mờ trong các bức ảnh được chụp ở nơi có độ cao lớn như vùng núi hoặc nơi có ánh sáng mặt trời gay gắt. Tuy hiệu ứng không mạnh như các filter chuyên dụng khác, UV vẫn cải thiện phần nào độ rõ nét của hình ảnh.

Quan trọng hơn cả, UV filter hoạt động như một lớp kính bảo vệ phía trước ống kính. Trong quá trình tác nghiệp ngoài trời, bụi bẩn, dấu vân tay hay thậm chí các va chạm nhẹ có thể khiến ống kính bị trầy xước hoặc nứt vỡ. Thay vì phải thay thế ống kính đắt tiền, bạn chỉ cần thay một tấm UV filter giá rẻ là xong.

Không ít nhiếp ảnh gia từng gặp trường hợp máy ảnh bị rơi nhẹ, khiến kính lọc UV vỡ trong khi ống kính vẫn an toàn. Đây là lý do tại sao nhiều người luôn để một UV filter thường trực trên ống kính, kể cả khi không chụp ảnh. Với giá thành hợp lý và tác dụng thiết thực, kính lọc UV gần như là phụ kiện bắt buộc cho bất kỳ ai sở hữu máy ảnh DSLR hoặc mirrorless.

3. Chọn bộ lọc phân cực để cải thiện độ bão hòa và giảm khúc xạ

Kính lọc phân cực (Circular Polariser - CP) là một công cụ mạnh mẽ để cải thiện chất lượng hình ảnh. Nó không chỉ tăng cường độ bão hòa màu sắc, đặc biệt là màu xanh trời hoặc lá cây, mà còn loại bỏ các phản chiếu không mong muốn trên mặt nước, mặt kính hoặc các bề mặt phản quang khác.

Bạn từng thất vọng vì ảnh chụp mặt nước chỉ toàn là ánh phản chiếu mà không thấy gì bên dưới? Hay từng chụp ảnh qua kính cửa sổ mà bị hiện bóng mình trong khung hình? Một chiếc CP filter có thể giải quyết tất cả những vấn đề đó.

Điểm thú vị của CP filter là khả năng điều chỉnh thủ công bằng cách xoay vòng kính. Khi bạn xoay, bạn sẽ thấy hiệu ứng thay đổi rõ rệt ngay trên khung hình, giúp kiểm soát ánh sáng phân cực tốt hơn. Nhờ đó, bạn có thể làm cho bầu trời xanh trở nên đậm hơn, mây trắng nổi bật hơn hoặc thậm chí nhìn xuyên mặt nước một cách ấn tượng.

Tuy nhiên, CP filter cũng có một số lưu ý: hiệu ứng mạnh nhất khi bạn chụp ở góc vuông 90 độ so với nguồn sáng (mặt trời) và hiệu quả sẽ giảm khi bạn chụp chính diện về phía mặt trời hoặc ánh sáng nhân tạo. Ngoài ra, việc sử dụng CP filter có thể làm mất đi 1–2 stop sáng, vì vậy bạn nên điều chỉnh lại thông số phơi sáng để tránh ảnh bị tối.

4. Chọn kính lọc có đường kính phù hợp với ống kính

Một trong những nhầm lẫn phổ biến nhất khi mua kính lọc là chọn sai kích thước. Trên mỗi ống kính đều có ký hiệu “ø” kèm theo một con số, ví dụ: ø58mm, ø67mm hoặc ø77mm. Đây là đường kính filter tương ứng mà bạn cần mua.

Nếu bạn chưa biết vị trí con số này nằm ở đâu, hãy quan sát phần đầu ống kính, nó thường được in sát mép trước. Trong trường hợp không thấy, hãy tra cứu thông tin sản phẩm hoặc đọc sách hướng dẫn. Lưu ý rằng đường kính này KHÔNG liên quan đến tiêu cự của ống kính. Ống 50mm không có nghĩa là dùng filter 50mm, bởi kích thước phụ thuộc vào thiết kế vật lý của từng dòng ống kính.

Một mẹo nhỏ nếu bạn có nhiều ống kính với kích thước khác nhau là sử dụng vòng chuyển đổi (step-up ring hoặc step-down ring). Ví dụ, bạn có filter 77mm nhưng muốn gắn vào ống kính 67mm thì chỉ cần mua một vòng chuyển từ 67mm lên 77mm. Như vậy, bạn có thể tiết kiệm khi chỉ cần đầu tư một filter chất lượng cao thay vì nhiều chiếc giá rẻ cho từng ống kính riêng biệt.

5. Chọn mua kính lọc có thể dễ dàng tháo lắp

Trong điều kiện chụp ảnh thực tế, thời gian là yếu tố cực kỳ quan trọng. Một khoảnh khắc đẹp có thể vụt qua chỉ trong vài giây và việc phải loay hoay tháo gắn filter bằng cách vặn xoáy truyền thống có thể khiến bạn bỏ lỡ.

Hiện nay, các hệ thống kính lọc sử dụng nam châm như dòng XUME cho phép tháo lắp siêu nhanh. Chỉ cần gắn một vòng từ lên ống kính, bạn có thể thay đổi giữa các loại filter khác nhau một cách tiện lợi mà không cần tháo xoay thủ công. Điều này đặc biệt hữu ích với những nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp, người thường xuyên phải di chuyển và chuyển đổi thiết bị.

Ngoài ra, cũng cần lưu ý rằng mỗi loại filter nên có hộp đựng riêng để tránh trầy xước hoặc va đập khi di chuyển. Một số bộ filter cao cấp còn đi kèm hộp chống sốc hoặc túi đựng mềm rất phù hợp cho những chuyến đi xa.

6. Lời khuyên cuối cùng

6.1. Đầu tư vào filter chất lượng

Có một thực tế ít người để ý: chất lượng filter ảnh hưởng trực tiếp đến hình ảnh đầu ra, kể cả khi bạn đang sở hữu một ống kính đắt tiền. Một chiếc filter rẻ tiền có thể làm giảm độ sắc nét, gây hiện tượng bóng ma (ghosting) hoặc lóa sáng (flare), đặc biệt khi chụp ngược sáng.

Các filter cao cấp thường được phủ nhiều lớp chống phản xạ (multi-coated), chống nước, chống dầu và chống trầy xước. Một số dòng còn có lớp phủ nano đặc biệt giúp loại bỏ hiện tượng bẩn bám vào kính. Chúng không chỉ giúp cải thiện chất lượng hình ảnh mà còn kéo dài tuổi thọ cho filter và ống kính.

Các thương hiệu uy tín như B+W, Hoya, Tiffen, Nisi, Breakthrough Photography hay PolarPro đều có danh tiếng trong việc sản xuất filter chất lượng cao. Nếu bạn đầu tư nghiêm túc vào nhiếp ảnh, việc chọn filter từ các hãng này là điều đáng cân nhắc.

6.2. Phụ kiện đi kèm và bảo quản

Sau khi đã chọn được các loại kính lọc phù hợp, đừng quên trang bị thêm các phụ kiện đi kèm như túi máy ảnh, khăn lau ống kính, dụng cụ thổi bụi và túi chống ẩm. Việc bảo quản filter đúng cách giúp bạn duy trì chất lượng hình ảnh lâu dài và tránh các hư hại không đáng có.

Luôn để filter trong hộp đựng riêng, tránh để chung với các vật sắc nhọn. Khi không sử dụng, nên tháo filter ra khỏi ống kính để tránh ẩm mốc, đặc biệt trong môi trường nhiệt đới ẩm như Việt Nam. Hãy nhớ rằng, giữ filter sạch sẽ cũng quan trọng như việc giữ cảm biến máy ảnh không bụi.

Kính lọc không chỉ là phụ kiện mà còn là công cụ đắc lực giúp bạn nâng cao chất lượng ảnh, mở rộng khả năng sáng tạo và bảo vệ thiết bị. Với 5 mẹo đơn giản nhưng thiết thực kể trên từ việc hiểu rõ nhu cầu cá nhân, chọn đúng loại filter đến việc đầu tư vào sản phẩm chất lượng và dễ tháo lắp, bạn sẽ không còn bối rối trong hành trình chọn mua bộ lọc phù hợp.

Dù bạn là người mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm, việc hiểu rõ giá trị thực sự của mỗi loại kính lọc sẽ giúp bạn có những bước tiến vững chắc trong nhiếp ảnh. Đừng để những khoảnh khắc đẹp bị bỏ lỡ chỉ vì thiếu một chiếc filter đúng lúc.